Η πρώτη ενέργεια που πρέπει να κάνουν οι οδηγοί που εμπλέκονται σε ένα τροχαίο ατύχημα για να εξασφαλιστούν είναι να καλέσουν την Τροχαία για μία επιτόπια αυτοψία, η οποία θα καταγράψει το συμβάν στα βιβλία συμβάντων. Εάν υπάρξει τραυματισμός, σχηματίζεται και η αντίστοιχη δικογραφία. Μόλις έρθει η Τροχαία, ανταλλάσσονται τα στοιχεία των εμπλεκομένων μερών. Σκόπιμη είναι και η συλλογή στοιχείων τυχόν αυτοπτών μαρτύρων, που μπορεί να φανούν χρήσιμοι σε περίπτωση ενδεχομένου δικαστηρίου.
Εάν η υπαιτιότητα του ενός μέρους είναι αποδεκτή και από τα δύο μέρη, τότε μπορεί να γίνει μία φιλική δήλωση εκ μέρους του υπαίτιου υπέρ του άλλου εμπλεκομένου μέρους που δεν φέρει καμία υπαιτιότητα. Πρόκειται για μία διαδικασία που έχει θεσπιστεί για την επιτάχυνση της αποζημίωσης του οδηγού που δεν ευθύνεται για το ατύχημα, εφόσον υπάρχουν μόνο υλικές ζημίες.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχει δυνατότητα για εξωδικαστική επίλυση, ο ζημιωθείς μπορεί να αξιώσει αποζημίωση για τις βλάβες που έχει υποστεί το όχημά του, και σε περίπτωση τραυματισμού για προβλήματα υγείας που προκλήθηκαν από τον τραυματισμό, ενώ σε περίπτωση που υπάρξει θανάσιμος τραυματισμός οι συγγενείς του θύματος μπορούν να αξιώσουν αποζημίωση για την ψυχική οδύνη που υπέστησαν.
Αποζημίωση μπορούν να αξιώσουν και οι επιβάτες του οχήματος σε ένα τροχαίο ατύχημα.
Υπόχρεοι για την αποζημίωση είναι: 1) η ασφαλιστική εταιρεία που ασφαλίζει το ζημιογόνο αυτοκίνητο 2) ο ιδιοκτήτης του ζημιογόνου αυτοκινήτου 3) ο οδηγός του ζημιογόνου αυτοκινήτου. Και οι τρεις ευθύνονται εις ολόκληρον.
Ειδικότερα:
Εξαιτίας του αυτοκινητικού ατυχήματος προκαλούνται σχεδόν πάντοτε υλικές ζημιές στα αυτοκίνητα, οι οποίες μπορούν να αποκατασταθούν. Ο υπαίτιος του τροχαίου ατυχήματος ή δυστυχήματος υποχρεούται να αποζημιώσει τον ζημιωθέντα, κατά το μέτρο της ευθύνης του, η οποία μπορεί να είναι πλήρης (στο 100%) ή μερική. Ο ζημιωθείς σε αυτοκινητικό ατύχημα δικαιούται να αξιώσει αποζημίωση από τον υπαίτιο. Συνήθως, την αποζημίωση καλύπτει η ασφαλιστική εταιρεία του υπαιτίου.
Ο ιδιοκτήτης του βλαβέντος αυτοκινήτου μπορεί να ζητήσει: 1) Υλική ζημία που υπέστη το αυτοκίνητό του, η οποία θα προκύπτει από μια εκτίμηση από συνεργείο για την απαιτούμενη δαπάνη επισκευής, ανταλλακτικά κ.α. Αν το αυτοκίνητο έχει υποστεί τέτοια ζημιά ώστε είναι ασύμφορη η επισκευή του, δηλαδή η απαιτούμενη δαπάνη επισκευής υπερβαίνει την εμπορική αξία του αυτοκινήτου κατά το χρόνο της σύγκρουσης, τότε μιλάμε για πλήρη καταστροφή του αυτοκινήτου, και στην αγωγή ζητάμε όλη την αξία του αυτοκινήτου, μείον την όποια αξία του μετά το ατύχημα. 2) Μείωση της αξίας του αυτοκινήτου. Μετά το ατύχημα, η αξία του αυτοκινήτου έχει μειωθεί. Ακόμα και αν έχει επισκευαστεί πλήρως, δεν παύει να είναι τρακαρισμένο . Υπολογίζουμε την αξία του πριν την σύγκρουση, εκτιμούμε πόση είναι η αξία του μετά τη σύγκρουση και ζητάμε την διαφορά. 3) Στέρηση της χρήσης του αυτοκινήτου. Τα ποσά που δαπάνησε ο ιδιοκτήτης για να μετακινείται με ταξί ή για να νοικιάσει άλλο αυτοκίνητο, για το χρονικό διάστημα που το αυτοκίνητό του έμεινε στο συνεργείο. 4) Χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη.
Σε περίπτωση τραυματισμού, ο παθών μπορεί να αξιώσει: 1) Τα νοσήλια που κατέβαλε σε νοσοκομείο και γιατρούς. Απαιτούνται αποδείξεις ή τιμολόγια. Ο ασφαλισμένος κάθε άλλου ασφαλιστικού φορέα, δικαιούται να ζητήσει το σύνολο τον νοσηλίων, ασχέτως αν ο φορέας του κατέβαλε κάποιο ποσό. 2) Δαπάνες για αγορά φαρμακευτικών προϊόντων. 3) Τους μισθούς που απώλεσε λόγω του τραυματισμού. 4) Δαπάνες για πρόσληψη οικιακής βοηθού, στην περίπτωση που ο τραυματισμός είναι τέτοιας έκτασης ώστε ο παθών δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί μόνος του. 5) Καταστροφή προσωπικών αντικειμένων. 6) Χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη.
Αξιώσεις από θανατηφόρο τροχαίο ατύχημα έχουν οι κληρονόμοι του θανόντος. Το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει χρηματικά ποσά για χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης, διατροφή, νοσήλια και έξοδα κηδείας.
Οι κληρονόμοι μπορούν να διεκδικήσουν να αποζημιωθούν για την περιουσιακή ζημιά που υπέστη ο θανών, όπως για τις ζημίες που τυχόν υπέστη το όχημά του (επισκευή, αποζημίωση για ολική καταστροφή, αποζημίωση για μείωση εμπορικής αξίας), για μεταφορά και φύλαξη του οχήματος, για τα καταστραφέντα προσωπικά είδη του θανόντα, για κάθε είδους δαπάνη για τα νοσήλια του θανόντα (αν ο θανών νοσηλεύθηκε κατόπιν του τροχαίου και μέχρι την κατάληξή του), για αποκλειστικούς νοσοκόμους, για βελτιωμένη διατροφή, κτλ.
Στα έξοδα Κηδείας περιλαμβάνεται κάθε δαπάνη που αναφέρεται στην πράξη της ταφής του προσώπου και στη σχετική τελετή. Έξοδα Κηδεία-Ταφής δικαιούνται να ζητήσουν οι κληρονόμοι από κοινού ή ο κληρονόμος που τα κατέβαλε.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, ο υπόχρεος σε αποζημίωση για τη θανάτωση κάποιου άλλου, βαρύνεται με την αποζημίωση όλων εκείνων των προσώπων, τα οποία δυνάμει του νόμου μπορούσαν να απαιτήσουν διατροφή από το θύμα. Διατροφή δικαιούνται να ζητήσουν ο σύζυγος, οι ανιόντες και κατιόντες (γονείς, τέκνα, παππούς, γιαγιά κτλ) και τα αδέλφια. Επίσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα, καθιερώνεται η αμοιβαία υποχρέωση των συζύγων για κοινή συμβολή τους (με τα εισοδήματα, την περιουσία τους αλλά και την προσωπική τους εργασία) στις οικογενειακές ανάγκες (διατροφή δική τους, διατροφή των τέκνων τους κι υποχρέωση για συμβολή στις ανάγκες του οικογενειακού οίκου). Ο επιζών σύζυγος στερείται τη συνεισφορά του θανόντος συζύγου και δικαιούται αποζημίωση για την στέρηση αυτής της συνεισφοράς.
Η στενή σύνδεση που έχουν διάφορα πρόσωπα με τον θανόντα συνεπάγεται ιδιαίτερο ψυχικό πόνο λόγω του θανάτου του. Ο ψυχικός αυτός πόνος κατ’ αρχήν δεν είναι αποτιμητέος σε χρήμα. Ωστόσο, επιδικάζεται μια εύλογη αποζημίωση λόγω αυτού του ψυχικού πόνου. Η χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης είναι συνήθως το πιο κομβικό κονδύλιο που περιλαμβάνεται στο αγωγικό δικόγραφο.
Δικαιούνται χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης οι στενά συνδεδεμένοι με το θανόντα. Στην πράξη, στενά συνδεδεμένα πρόσωπα θεωρούνται τα μέλη της οικογένειας του θύματος. Η έννοια της οικογένειας, ωστόσο, δεν καθορίζεται από το νόμο, αλλά από τη νομολογία. Η συμβίωση των προσώπων που συνιστούν την οικογένεια με το θανόντα έχει σημασία για τον προσδιορισμό του ποσού της χρηματικής ικανοποίησης.
Συγκεκριμένα, έχει κριθεί νομολογιακά ότι στην έννοια της οικογένειας ανήκουν:
α) Γονείς
β) Πατριός, Μητριά
γ) Παππούς, Γιαγιά
δ) Πεθερός, Πεθερά (υπό προϋποθέσεις)
ε) Αδέλφια
στ) Ετεροθαλή αδέλφια
ζ) Σύζυγος
η) Μνηστοί (υπό προϋποθέσεις)
θ) Σύντροφος – Ελεύθερη Συμβίωση (υπό προϋποθέσεις – σπάνιες περιπτώσεις)
ι) Τέκνα
ια) Εγγόνια
ιβ) Δισέγγονα
ιγ) Θετά τέκνα
ιδ) Κυοφορούμενο τέκνο
ιε) Τέκνο συζύγου θανόντα (υπό προϋποθέσεις – σπάνιες περιπτώσεις)
ιστ) Γαμπρός, Νύφη από τέκνα (υπό προϋποθέσεις – σπάνιες περιπτώσεις)
ιζ) Θείοι, Θείες (υπό προϋποθέσεις – πολύ σπάνιες περιπτώσεις)